Prawa dziecka w Polsce

            Dzieci są naszym największym skarbem, naszym szczęściem i przyszłością naszego społeczeństwa. Dla wielu z nas są całym naszym życiem, dają nam wiele radości i powodów do dumy. Jednak nie dla wszystkich rodziców, dzieci są takim darem i również nie wszyscy traktują dziecko tak jak na to zasługuje, czyli jak młodego człowieka, obywatela ze swoimi prawami. Prawami, które zostały stworzone, aby chronić dzieci przed różnego rodzaju niebezpieczeństwami, jak przemoc, molestowanie, znęcanie itp. Prawa te mają również na celu dbanie o zaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka, tj:  jedzenie, ubranie, miejsce zamieszkania, możliwość podjęcia nauki. Innym celem praw jest  zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa, bliskości, szacunku, kontaktów rodzinnych, zapewnienie opieki itp., a wszystko to z kolei ma na celu zadbanie o prawidłowy rozwój dziecka,w  atmosferze miłości, szacunku i zrozumienia. Prawa te, w Polsce zawarte są w Konwencji o Prawach Dziecka, Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej oraz Ustawie o Rzeczniku Praw Dziecka.

            Jak już wcześniej wspomniałam nie każdy traktuje dziecko z należytym mu szacunkiem i nie każdy liczy się z jego prawami. Niestety w dalszym ciągu słyszy się w Polsce o rodzicach, którzy wykorzystują, znęcają się psychicznie bądź fizycznie, a nawet mordują swoje dzieci. Jest to niezwykle okrutne i smutne. Tym bardziej, że to właśnie rodzicom przypada ta zaszczytna rola dbania i opiekowania się swoimi pociechami. Dom rodzinny jest niezwykle ważny w życiu dziecka. To w nim powinien czuć się bezpieczny, kochany, akceptowany itd. To na rodzicach spoczywa głównie obowiązek zapewnienia dziecku warunków do prawidłowego rozwoju. Tymczasem, często spotykamy się z zaniedbaniem dzieci lub z kompletnym brakiem zainteresowania dzieckiem ze strony rodziców lub prawnych opiekunów. Jest to jeden z przykładów, gdzie prawa dziecka nie są przestrzegane. Nawet to najważniejsze jak prawo do życia. W sytuacjach kiedy rodzice czy prawni opiekunowie nie są w stanie zapewnić warunków życia sprzyjających rozwojowi dziecka, państwo jest zobowiązane pomóc. Pomoc ta jest zależna o konkretnego przypadku. Jednakże zgodnie z Konwencją o Prawach Dziecka, dziecko ma prawo do ochrony, a ustawodawstwo i inne środki mają za zadanie ułatwić i pomóc w rozwoju dziecka pod każdym względem.  Mimo tego bardzo często słyszy się o przypadkach łamania praw dziecka i to nie tylko w domu rodzinnym, ale także w placówkach oświatowych, opiekuńczo-wychowawczych czy w służbie zdrowia. Część przypadków nie przestrzegania praw dziecka wynika z rozbieżności między zapisami w Konwencji o Prawach Dziecka a zapisami w polskim ustawodawstwie.

            Dla przykładu w Konwencji istnieje prawo dziecka do wyrażania opinii i występowania w sądzie we własnych sprawach. Natomiast polski Kodeks cywilny oraz Kodeks rodzinny i opiekuńczy nadają to prawo dzieciom dopiero od 13. roku życia. Jeżeli chodzi o sprawy opiekuńcze dziecko wysłuchiwane jest zazwyczaj przez psychologa. Za małą wagę przykłada się do opinii i woli dziecka. Dlatego też należałoby poszerzyć możliwości proceduralne uczestnictwa dzieci w sprawach, które je dotyczą. Kolejnym przykładem będzie prawo do opieki socjalnej, które gwarantuje zarówno Konwencja jak i Konstytucja RP. Jednakże w dalszym ciągu jest dużo dzieci żyjących w ubóstwie a pomoc materialna dla nich nie jest wystarczająca. Często zdarza się, że dzieci umieszczane są w różnego rodzaju placówkach, w których koszt utrzymania jest bardzo wysoki. Jednakże gdyby została udzielona odpowiednia pomoc, wiele z nich mogłoby pozostać w swoich domach. Innym przykładem jest regulacja prawna odnośnie adopcji. Konwencja o prawach dziecka oraz Kodeks rodzinny i opiekuńczy zapewniają dziecku prawo do adopcji, jeżeli istnieje taka potrzeba. Wiadomo, że szansę na adopcję mają przede wszystkim dzieci zdrowe i małe. Niestety ze względu na proceduralną część adopcji, która jest niezwykle długa wiele dzieci traci tę szansę i trafia do domu dziecka. Kolejnym prawem, które rzadko jest przestrzegane w Polsce w życiu codziennym będzie prawo dziecka do informacji widniejące w Konwencji. Pomijając informacje odnośnie ocen w szkole, które są udostępniane uczniom, rzadko kiedy egzekwuje się to prawo w odniesieniu do innych kwestii. Na przykład rzadko kiedy niepełnoletnie osoby mają wgląd w akty sprawy w sądach. Co prawda mogą się wypowiedzieć, ale nie posiadają informacji o przebiegu postępowania. Z kolei jeżeli chodzi o prawo dziecka do nauki, w jego realizacji występuje wiele niejasności. Chodzi o właściwe wypełnianie obowiązku szkolnego przez dzieci niepełnosprawne oraz dzieci ze specyficznymi trudnościami w nauce. Bowiem dla tych właśnie dzieci brak jest odpowiednich programów nauczania.

            To tylko niektóre z przykładów nieprzestrzegania praw dziecka w Polsce. Jak widać nie tylko rodzice ale i różnego rodzaju placówki oraz ustawodawstwo nie respektują praw tych najmłodszych. Chociaż z drugiej strony, nie możemy jednoznacznie stwierdzić, że w Polsce na każdym kroku łamie się prawa dziecka. Mimo pewnych niedoskonałości, władze w naszym kraju starają się jednak poprawiać los dzieci, o które rodzice nie potrafią bądź nie chcą zadbać.

            Przykładem takiej działalności państwa będzie adopcja dzieci, które nie mogą wychowywać się w domu rodzinnym, a także tworzenie szeregu placówek opiekuńczo-wychowawczych, w których w razie potrzeby dzieci są lokowane.  Celem tego typu placówek jest zapewnienie dzieciom opieki, zaspokojenie ich podstawowych potrzeb, zapewnienie bezpieczeństwa, zastąpienie w jakimś stopniu domu rodzinnego, którego te dzieci nie mają.  Państwo stara się aby dzieci, których sytuacja rodzinna tego wymaga miały także dostęp do bezpłatnej nauki czy opieki zdrowotnej. Pomoc socjalna obejmuje również pomoc materialną dla  dzieci, których sytuacja tego wymaga. Co prawda państwo nie ingeruje w metody, techniki i środki wychowawcze stosowane przez rodziców, pomijając skrajne przypadki w sytuacjach drastycznych. Jednakże  powoływane są różnego rodzaju organizacje i instytuty, które np. prowadzą kampanie publiczne w celu uniknięcia w/w drastycznych przypadków. Jedną z takich organizacji jest Komitet Ochrony Praw Dziecka. Niektóre z jego kampanii to: ,,wychowywanie bez bicia'', celem której jest eliminacja nieetycznych kar fizycznych dość często stosowanych przez rodziców, ,,do przedszkola bez płaczu'', celem jest redukcja stresu dzieci związanego z pierwszymi dniami pobytu w przedszkolu, ,,otwarte drzwi do szpitali dziecięcych'' celem akcji jest uczestnictwo w procesie hospitalizacji swoich dzieci, aby wstęp do szpitali był dla nich wolny. Najbardziej znaną i popularną akcją na rzecz pomocy dzieciom jest Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy.  Akcja ta pokazuje jak wielu ludzi w Polsce przejmuje się poprawą losu dzieci. Chęć pomocy dzieciom przejawia się m.in.  w ilości zebranych datków oraz bezinteresownego zaangażowania w sprawę w postaci wolontariatu przy przebiegu akcji. Przykładem przestrzegania praw dziecka będzie także tworzenie różnego rodzaju placu zabaw, boisk, parków rozrywki itp., które mają na celu właśnie zapewnienie rozrywki i zabawy dzieciom również ważnej dla rozwoju naszych pociech. Dla dzieci z ubogich domów oraz dzieci niepełnosprawnych, państwo przewiduje zniżki lub bezpłatne korzystanie np. z basenu czy kina. Warto również wspomnieć o programie państwowym ,, Pomoc państwa w zakresie dożywiania'', którego celem jest działanie na rzecz poprawy stanu dzieci i młodzieży poprzez ograniczenie niedożywienia, poprawę poziomu życia, a także upowszechnienie zdrowego stylu życia.

            Jak widać, państwo nasze stara się przestrzegać i respektować praw dzieci, jednak oprócz zdrowych chęci i zwykłej ludzkiej wrażliwości potrzebne są zmiany w ustawodawstwie polskim. Jest to niestety proces długotrwały, jednak wydaje mi się, że powinien stanowić priorytet nie tylko dla polskiego rządu ale i dla nas wszystkich. W dalszym ciągu niestety dzieci, o których prawach się zapomina jest bardzo dużo, a to przecież rodzice, opiekunowie, nauczyciele, społeczeństwo i państwo jesteśmy odpowiedzialni za dzieci, które nie są w stanie same zadbać i zatroszczyć się o siebie. To w naszych rękach leży ich szczęśliwe dzieciństwo.

Bibliografia:

1.http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1084%3Arzdowy-program-pomoc-pastwa-w-zakresie-doywianiaq&catid=122%3Aprogramy-rzdowe&Itemid=159

2.http://www.edukacja.edux.pl/p-1901-przestrzeganie-praw-dziecka-w-polsce.php

3.http://www.eid.edu.pl/archiwum/2001,99/wrzesien,171/czy_w_polsce_przestrzega_sie_praw_dziecka,1169.html

4. ,,Konwencja o Prawach Dziecka''

Autor: Monika